සෘද්ධිපාද

  1. ඡන්දිද්ධිපාදය
  2. චිත්තිද්ධිපාදය
  3. විරියිද්ධිපාදය
  4. වීමංසිද්ධිපාදය

මෙසේ සෘද්ධිපාද සතරෙකි.

සෘද්ධි යනු යම් කිසිවක සිද්ධිය ය. (හරියාම ය.) අනේකප්‍ර‍කාර සෘද්ධි ඇත්තේ ය. ඒ සෘද්ධීන් අතුරෙන් මේ බෝධිපාක්ෂික ධර්ම කථාවෙහි සෘද්ධිය වශයෙන් ගැනෙන්නේ බුද්ධ ශාසනයෙහි භාවනාවෙන් උපදවන ධ්‍යානාභිඥා මාර්ග ඵල සඞ්ඛ්‍යාත මහද්ගත ලෝකෝත්තර ධර්ම සමූහය ය. සෘද්ධිපාදය යි කියනුයේ ඒ සෘද්ධීන්ට පැමිණීමට, ඒවා ලැබීමට ප්‍ර‍ධෘන වශයෙන් උපකාර වන ඡන්ද, චිත්ත, විරිය, වීමංස යන මේ ධර්ම සතරට ය.

බුදු සස්නෙහි යෝග කර්‍මයෙන් හෙවත් භාවනා බලයෙන් උපදවන මහද්ගත ලෝකෝත්තර ධර්ම ඉපද වීමට ඉතා දුෂ්කර ය. දුබල වූ ඡන්දාදියෙන් ඒවා නො ඉපදවිය හැකි ය. ඒවා ඉපදවිය හැක්කේ, මහත් වූ උපද්‍ර‍වයකින් වුව ද නැති කළ නො හෙන, බලවත් වූ ඡන්දාදියෙන් පමණෙකි. එබැවින් සෘද්ධිපාද වනුයේ අධිපති වීමෙන් බලවත් වූ ඡන්දාදි ධර්ම සතර බව දත යුතු ය.