නාග ශ්‍රී බෝධිය

මෙසේ මෛත්‍රෙය සර්වඥයන් වහන්සේගේ පරිවාරසමෘද්ධිය හා චාරිකාගමන්ද දක්වා දැන් උන්වහන්සේගේ මාතෘ පිතෘ අග්‍රශ්‍රාවක - අග්‍රශ්‍රාවිකා - උපස්ථායක - උපස්ථායිකා - බෝධිවෘක්‍ෂ සමෘද්ධිය දක්වන්නාවූ සර්වඥයන් වහන්සේ මෙසේ වදාළසේක.

“මාතා බ්‍රහ්මවතී නාම සුබ්‍රහ්මානාම සො පිතා,

පුරොහිතො සංඛරඤ්ඤො මෙත්තෙය්‍යස්ස තදා භවෙ.

-

අසොකො බ්‍රහ්මදෙවො ච අග්ගාහෙස්සන්ති සාවකා,

සීහො නාම උපට්ඨාකො උපට්ඨිස්සති තං ජිනං.

-

පදුමා චෙව සුමනා ච අග්ගාහෙස්සන්ති සාවිකා,

සුධනො චෙව සංඝො ච භවීස්සන්තග්ගුපට්ඨකා.

-

යසවතී ච සංඝා ච භවිස්සන්තග්ගුපට්ඨිකා,

බොධි තස්ස භගවතො නාගරුක්ඛො භවිස්සති.

-

වීසංහත්‍ථසතක්ඛන්‍ධො සාඛා වීසං සතානි ච,

පවෙල්ලිතග්ගා ලලිතා මොරහත්‍ථො ව සොභති.

-

සුඵුල්ලිතග්ගා සත්තං සුරභී දෙවගන්‍ධිකා,

නාලපූරං භවෙ රෙණු සුඵුල්ලාචක්කමත්තකා.

-

අනුවාතපටිවාතම්හි වායති දසයොජනෙ,

අජ්ඣොත්තරිස්සන්ති පුප්ඵානි බොධිමණ්ඩෙ සමන්තතො.

-

සමාගතා ජානපදා සායිත්‍වා ගන්‍ධමුත්තමං,

වාක්‍යංනිච්ඡාරයිස්සන්ති තෙන ගන්‍ධෙන මොදිතා.

-

සුඛො විපාකො පුඤ්ඤානං බුද්ධසෙට්ඨස්ස තාදිනො,

යස්ස තෙජෙන පුප්ඵානං අචින්තෙය්‍යො පවායති”යි.

එසමයෙහි ශංඛ නම් චක්‍රවර්ති රජ්ජුරුවන්ගේ පුරොහිත වූ සුබ්‍රහ්මා නම් බ්‍රාහ්මණමහාසාර යන කෙනෙක් මෛත්‍රෙය සර්වඥයන් වහන්සේට පියවන්නාහ. බ්‍රහ්මවතී නම් බැමිණි දේවී කෙනෙක් මවු වන්නාහ. එකාසංඛ්‍යකප්ලක්‍ෂයක් මුළුල්ලෙහි පිරූ පාරමිතා ඇති නුවණැත්තන් කෙරෙහි අගතැන්පත් වූ ප්‍රථම මහාශ්‍රාවක වූ අසොක නම් මහතෙර කෙනකුන්වහන්සේ දක්‍ෂිණශ්‍රාවක වන සේක. එසේම එකාසංඛ්‍යකප්ලක්‍ෂයක් මුළුල්ලෙහි පිරූ පාරමිතා ඇති සෘද්ධිමතුන් කෙරෙහි අගතැන්පත් වූ ද්විතීය මහාශ්‍රාවක වූ බ්‍රහ්මදේව නම් මහතෙර කෙනෙකුන් වහන්සේ වාමශ්‍රාවක වනසේක. කප්ලක්‍ෂයක් මුළුල්ලෙහි පිරූ පාරමිතා ඇති බහුශ්‍රැතාදීන් අතුරෙන් අගතැන්පත් වූ ධර්මභාණ්ඩාගාරික වූ සීහ නම් මහතෙරකෙනකුන් වහන්සේ අපගේ සර්වඥයන් වහන්සේට අනඳ මහතෙරුන්වහන්සේ මෙන් මෛත්‍රෙයසර්වඥයන් වහන්සේට නිරන්තරයෙන් උපස්ථාන කරන සේක.

තවද එසමයෙහි පදුමා නම් ස්ථවිරීය, සුමනා නම් ස්ථවිරීය යන දෙදෙනෙක් අග්‍රශ්‍රාවිකා වන්නාහ. සුධනය, සංඝය යන සිටුවරු දෙදෙනෙක් අග්‍රඋපස්ථායක වන්නාහ. යසවතීය, සංඝාය යන උපාසිකාවරු දෙදෙනෙක් අග්‍රඋපස්ථායිකා වන්නාහ. ඒ මෛත්‍රෙය සර්වඥයන් වහන්සේට නාගවෘක්‍ෂයෙක් ශ්‍රී මහා බෝධිය වන්නේය. ඒ බෝධිවෘක්‍ෂයෙහි මඳ මඳ පවනට සැලෙන රන් වූ ලපලු අක් ලීලොපෙතව සැලෙමින් සිටිනේය. මරකත මාණික්‍යමය වූ පත් ඇති බැවින් ඉතා නිල්වූ ඒ බෝධිවෘක්‍ෂය ඝනකොට හසුරුවා බඳනාලද මොනරපිල්කලබක් මෙන් ඉතා හොබනේය. හැමකලම උතුම් මනොඥ වූ දිවසුවඳින් යුක්තවූ සුපිපි මල් ඇතිවන්නේය. එකි එකි මලෙහි නැලියක් පමණ රේණු වන්නේය. පිපිමල් රථසකක් පමණ වන්නේය. ඒ පුෂ්පයන්ගේ දිව්‍යසුගන්‍ධය යටිසුලඟින් උඩුසුලඟින් හාත්පසින් දසයොදනෙක හමනේය. ඒ බෝධිමණ්ඩලය හාත්පසින් තුන්යොදනෙක නා, සපු, සීනිද්ද, බෝලිද්ද, දෑසමන් ආදිහු නොයෙක් සුවඳමල් සලා රැස්කොට පුදන්නාහ. එතනට රැස්වූ දනව්වැසි, නියම්ගම්වැසි, සත්ත්‍වයෝ උතුම් පුෂ්පගන්‍ධය ආඝ්‍රාණය කොට ඒ සුගන්‍ධයෙන් සන්තුෂ්ටවූවාහු සුගන්‍ධයක් ඉතා යහපත් නියාය සුගන්‍ධයක් ඉතා යහපත් නියායැයි කියා සොම්නසින් යුක්තවූ ප්‍රීති වාක්‍යය පවත්වන්නාහ යනාදි ගුණයෙන් යුක්තවූ ඒ මෛත්‍රෙය සර්වඥයන් වහන්සේගේ යම් බඳු සැප විශේෂයක් උපදවන්නාවූ කුශලානුභාවයෙන් මහාබෝධිවෘක්‍ෂයෙහි පුෂ්පයන්ගේ නොසිතිය හැකි මනොඥ වූ දිව්‍යසුගන්‍ධය වටින් දසයොදනක් මානයෙහි හමාද එහෙයින් උන්වහන්සේගේ කුශලවිපාකය නොයෙක් සැපයට ආසන්න කාරණ වන බැවින් ඉතා සැපවන්නේය.

එහෙයින් නුවණැත්තා වූ සත්පුරුෂයන් විසින් විශේෂයෙන් කුශල් කටයුත්තේය.

තවද ඒ නාගශ්‍රීබෝධිය වූ කලි සුදු සිනිඳු රිදීකඳක් හා සමානව හටගත් වට මට කෙලින් නැඟී ගැට නැති එක්සිය විසිරියනක් පමණ උස නැඟි කඳ ඇත්තේය. එපමණ වූම පඤ්චමහා ශාඛා ඇත්තේය. මුලපටන් අතුඅග දක්වා අතුර දෙසිය සතළිස් රියන් පමණ වන්නේය. එසේම පශ්චිමශාඛාග්‍රයෙහි පටන් පූර්වශාඛාග්‍රයට දෙසිය සතළිස් රියනක් පමණ වන්නේය. දක්‍ෂිණශාඛාග්‍රයෙහි පටන් උත්තර ශාඛාග්‍රයට දෙසියසතළිස්රියන් පමණ වන්නේය. හාත්පසින් සත්සියවිසි රියනක් පමණ වන්නේය. ඝනකොට හසුරුවා බඳනා ලද මොනරපිල් කලඹක් මෙන්ද, රිදීකඳක් මත්තෙහි තබන ලද කුළු නැති ඉන්‍ද්‍රනීල මාණික්‍යමය පර්වතයක් මෙන්ද, ශෝභමානව සියලු පෘථිවි මණ්ඩලය සරහමින් සිටිනේය. ඒ බෝධිවෘක්‍ෂයෙහි ලාටු හා පඬෙරවන් පත්ද තුවටුවෙන් ගිලිහෙන්නාවූ පත්ද නැතිවන්නේය. හැමකලම ඉන්‍ද්‍රනීලමාණික්‍යමය වූ පත් ඇතිව අතුරෙහි පබළු දළු හා සමාන මද මද පවනින් සැලෙන ලපලු පතින් සැරහී සිටිනේය. ඉඳුනිල්මිණිවන් අතු අතරෙහි හටගත් එකි එකී නා කැකුළෙක් දොළොස් නැලියක් පමණ පැන් ගන්නේය. පිපිමල් මහාරථසකක් පමණ වන්නේය. එකි එකී මලෙක නැලියක් නැලියක් පමණ රේණු වන්නේය. ඒ මෛත්‍රෙය සර්වඥයන් වහන්සේ බුදුවන දවස් පිපිමල් අසූදහසක් අවුරුදු මුළුල්ලෙහි පර නොවී තිබී සර්වඥයන් වහන්සේ පිරිනිවන් පානා දවස් තුවටු වෙන ගිලිහී රොන් සළා විසුරුවමින් සියලු සුවඳ දරින් මිශ්‍රවූ සඳුන් දරසෑය මත්තෙහි වැගිරෙන්නේය. ඒ ශ්‍රී මහා නාග බෝධීන් වහන්සේට හාත්පසින් තුන්යොදනක් පමණ තැන නොයෙක් පැහැ ඇති මල්රුක් ඒ බෝධීන් වහන්සේ පිරිවරා උන් වහන්සේට අභිමුඛව සිටිනේය. නොයෙක් පැහැ ඇති මල්පල ගන්නා ලතාජාතිය මනා සුවඳ ඇති නොයෙක් පැහැයෙන් බබලන්නාවූ මලින් සැදී දක්‍ෂිණාවෘත්තව මුක්තාමාණික්‍යයෙන් කරන ලද පවුරක් මෙන් වට සැරහී සිටිනේය. බෝධීන්වහන්සේට වටින් අටයොදනක් පමණ ඇති භූමිය සත්රුවන් වැල්ලෙන් ගැවසී ගෙන තිබෙන්නේය. ඒ සත්රුවන් වැලි පිාට අනෙකප්‍රකාර වර්ණගන්‍ධයෙන් යුක්ත වූ දියෙහි ගොඩෙහි පිපෙන්නාවූ සියලු සුවඳමල් අතුට තිබෙන්නේය. තවද එහි අතුරු නැතිවැ අනොජාමල්, එළනික, රත්නික, සීනිද්ද, බෝලිද්ද, දෑසමන්, පළොල්, සපු, බක්මී, සලල, දොඹ, කීන, දඹ, මුහුලුමල් ආදි මල්වැසි වස්නේය. හාත්පසින් රතුපුල්, නිලුපුල්, හෙලපුල්, රතැඹුල, හෙළඇඹුල, රත්පියුම්, හෙළපියුම් මිටියෙන් පුරණ ලද ස්වර්ණඝටපංක්ති සැරහී තිබෙන්නේය. සතරවාසල්දොර සන්‍ධියෙහි යුක්ත රත්නප්‍රදීපමාලාවෝ වන්නාහ. බෝධිවෘක්‍ෂ මස්තකයෙහි ඔලම්බකපද්මයන් ඇති මල්වියන් ආකාශයෙහි බැඳ තිබෙන්නේය. ආකාශයෙන් යන්නාවූ නොයෙක් පැහැ ඇති දක්‍ෂිසමූහයෝ මධුරනාදයෙන් පූජාකොට පැදකුණු කොට යන්නාහ. අතුපත් වෙළෙප් අතුරෙහි සැඟවී හිඳිනා පක්‍ෂිකෙනෙක් නම් නැත්තාහ. මහාබ්‍රහ්මයාගේ කුශලානුභාවයෙන් උපන්නා වූ මරකත මාණික්‍යමය වූ ඡත්‍රයෙක්හි ශ්‍රී සමෘද්ධිය මඬනාක් වැනි වූ සකල ශ්‍රී සෞන්දර්යයෙන් අග්‍රප්‍රාප්ත වූ ඒ ශ්‍රී මහා බෝධිය බබලන්නේය. නිරන්තරයෙන් දිව්‍යමනුෂ්‍යයන් සහිත ලෝකවාසීන් විසින් සත්කාර ගරුකාර කරන ලද්දේ වන්නේය. නාග-සුපර්ණ-අසුර-ගන්‍ධර්ව-දිව්‍ය-බ්‍රහ්මයෝ නිරන්තරයෙන් බල බලා සිටිනාහුත් තෘප්තියකට නො පැමිණෙන්නාහ. මෙබඳු ආශ්චර්ය ශ්‍රී සෞන්දර්යයෙන් අග්‍රප්‍රාප්ත වූ ශ්‍රී මහා බෝධියෙක් ඒ මෛත්‍රෙය සර්වඥයන් වහන්සේට එසමයෙහි පහළ වන්නේය.