විරියින්ද්‍රිය යන මෙහි විරිය යනු යම්කිසි ක්‍රියාවක් කිරීමෙහි දී එය නො නිමවා නො නවත්වා වූ ද, ක්‍රියාව මනා කොට සිදු කරන්නා වූ ද, කළ යුතු දෙය කෙරෙහි අධිපති බව පවත්වන්නා වූ ද, එක්තරා මානසික ශක්ති විශේෂයකි. එම සම්ප්‍ර‍යුක්ත චිත්ත චෛතසිකයන් තමාට අනුකූල කරවන්නා වූ ස්වභාවයෙන් ඉන්ද්‍රියයක් ද වේ. එබැවින් වීර්‍ය්‍යයට ම විරියින්ද්‍රිය යයි කියනු ලැබේ. වීර්‍ය්‍යය කායික වීර්‍ය්‍ය මානසික වීර්‍ය්‍ය වශයෙන් දෙ වැදෑරුම් වේ. ශරීර ශක්තිය කායික වීර්‍ය්‍ය නමි. එය රූප කොට්ඨාසයට අයත් ය. ඉන්ද්‍රිය කථාවෙහි එය නො ගනු ලැබේ. විරියින්ද්‍රිය වනුයේ මානසික වීර්‍ය්‍යය ය. එය කුශලා කුශල දෙපක්ෂයෙහි ම යෙදෙන ධර්මයෙකි. අකුශල කර්ම විෂයයෙහි වූ වීර්‍ය්‍යය අකුශල විරියින්ද්‍රිය ය.
මේ බෝධිපාක්ෂික කථාවෙහි ගනු ලබන්නේ කුශල පක්ෂයට අයත් විරියින්ද්‍රිය ය. කුශල වීර්‍ය්‍යය ද ප්‍ර‍කෘති වීර්‍ය්‍යය ය, භාවනාමය වීර්‍ය්‍යය යි දෙ වැදෑරුම් වේ. එයින් විරියින්ද්‍රිය ය වැඩි දියුණු කිරීමේ අදහසින් ධුතංග රක්ෂා කිරීම, සමාධි ප්‍ර‍ඥා භාවනා කිරීම යනාදියෙන් වීර්‍ය්‍යය දියුණු නො කළා වූ සාමාන්‍ය පුද්ගලයන් ගේ වීර්‍ය්‍යය, ප්‍ර‍කෘති වීර්‍ය්‍යය ය. එය සාමාන්‍ය වැඩවලට යෝග්‍ය වතුදු ලෝකෝත්තර මාර්ගයට පැමිණීම සඳහා කළ යුතු භාවනාවට ප්‍ර‍මාණවත් නො වේ. නො වැඩූ වීර්‍ය්‍යය ඇති යෝගාවචරයාගේ සිත භාවනා කර්මයට වන් කල්හි දුබල වන සැටි කුසීත වස්තූන් ගේ වශයෙන් දත යුතු ය. කුසීතවත්ථු අටෙකි. එය අංගුත්තර නිකය අට්ඨක නිපාතයෙහි වදාරා තිබේ.