අප බුදුරජාණන් වහන්සේ වෙසක් මස පුර පසළොස්වක් පොහෝ දිනයේදී පස්මරුන් පරදවා සියල්ල දැන ලොවුතුරා බුදු බවට පැමිණීමෙන් පසු සත්සතියක් ගත කොට අටවන සතියේ මහා බ්‍ර‍හ්මයාගේ ආරාධනාව පිළිගෙන වදාරා බරණැස ඉසිපතනයට වැඩම කොට දස දහසක් සක්වලින් පැමිණි දේව බ්‍ර‍හ්ම ගණයා පිරිවරා සිටියදී අඤ්ඤාකොණ්ඩඤ්ඤාදි තවුසන් පස්දෙනා අමතා දම්සක් පැවතුම් සූත්‍ර‍ය වදාළ සේක. එය තථාගතයන් වහන්සේගේ ප්‍ර‍ථම ධර්ම දේශනාව ය. ඒ සූත්‍ර ධර්මය ශ්‍ර‍වණය කිරීමෙන් අඤ්ඤාකොණ්ඩඤ්ඤා තවුසාණෝ සෝවාන් ඵලයට පැමිණියහ. අටළොස් කෝටියක් දේව බ්‍ර‍හ්මයෝ ද ධර්මය අවබෝධ කර ගත්හ. තථාගතයන් වහන්සේගේ මංගල ධර්ම දේශනාව වන ඒ සූත්‍ර‍ය රාත්‍රි කාලයේ සජ්ඣායනයට ඉතා යෝග්‍ය ධර්මයෙකි. මෙය ඉතා ගෞරවයෙන් සජ්ඣායනා කළ යුතු ය. ආරම්භයේ දී මුව පිරිසිදු කරගෙන සුදුසු තැනක වාඩි වී පොත ද සුදුසු තැනක තබා ගෙන සජ්ඣායනාව පටන් ගත යුතු ය. සූත්‍ර‍ය සජ්ඣායනා කරන අතර අන් කථා නො කළ යුතු ය. සූත්‍ර‍ය කියා අවසන් නො කොට සජ්ඣායනාව නො නැවැත්විය යුතු ය. මෙය දෙවියන්ට ප්‍රිය දෙවියන් ගරුකරන, අසනු කැමති සූත්‍රයෙකි. එබැවින් දේවතාරාධනාව ද කොට සූත්‍ර‍ය සජ්ඣායනා කළ යුතු ය.
යේ සන්තා සන්තචිත්තා, තිසරණ සරණා එත්ථ ලෝකන්තරේ වා,
භූම්මා භූම්මා ච දේවා, ගුණ ගණගහනා, බ්‍යවටා සබ්බකාලං,
ඒතේ ආයන්තු දේවා, වරකනකමයේ, මේරුරාජේ වසන්තෝ,
සන්තෝ සන්තෝ සහේතුං, මුනිවරවචනං, සාධවෝ මේ සුණන්තු.
මෙය ලකුණු යොදා ඇති තැන්වල නවත්වමින් තුන් වරක් කියා අනතුරු ව නමස්කාර පාඨය ද තුන් වරක් කියා සූත්‍ර‍ය සජ්ඣායනා කරන්නා. උපාසක පිරිසේ ඉන්නා කාටත් සජ්ඣායනා කළ හැකි නම් සෑම දෙනා ම සජ්ඣායනා කරනු. එසේ කරන කල්හි ද එක් එක්කෙනා තම තමන්ට ඕනෑ සැටියකට නො කියා වගන්තියක් පාසා ම එක වර කියන්නට පටන් ගනිමින් ද එක වර අවසන් කිරීමෙන් ද සජ්ඣායනා කරනු. සෑමදෙනාම සජ්ඣායනාවට අසමත් නම් සෙස්සන්ට අසා ගෙන සිටීමට කෙනකු දෙදෙනකු විසින් සජ්ඣායනා කළ යුතු ය. සෙස්සන් සාධුකාර දෙමින් ශ්‍ර‍වණය කළ යුතු ය.
නමෝ තස්ස භගවතෝ අරහතෝ සම්මා සම්බුද්ධස්ස
ඒවං මේ සුතං ඒකං සමයං භගවා බාරාණසියං විහරති ඉසිපතනේ මිගදායේ, තත්‍ර ඛෝ භගවා පඤ්චවග්ගියේ භික්ඛු ආමන්තේසි.
ද්වේ මේ භික්ඛවෙ, අන්තා පබ්බජිතේන න සේවිතබ්බා සෝචායං කාමේසු කාමසුඛල්ලිකානු යෝගෝ හීනෝ ගම්මෝ පෝථුජ්ජනිකෝ අනරියෝ අනත්ථසංහිතෝ, යෝචායං අත්තකිලමථානුයෝගෝ දුක්ඛෝ අනරියෝ අනත්ථසංහිතෝ.
ඒතේ තේ භික්ඛවේ, උභෝ අන්තේ අනුපගම්ම මජ්ඣිමාපටිපදා තථාගතේන අභිසම්බුද්ධා, චක්ඛුකරණි ඤාණකරණි, උපසමාය අභිඤ්ඤාය සම්බෝධාය නිබ්බාණාය සංවත්තති.
කතමා ච සා භික්ඛවේ, මජ්ඣිමා පටිපදා තථා ගතේන අභිසම්බුද්ධා, චක්ඛුකරණී ඤාණකරණී, උපසමාය අභිඤ්ඤාය සම්බෝධාය නිබ්බාණාය සංවත්තති. අයමේව අරියෝ අට්ඨංගිකෝ මග්ගෝ. සෙය්‍යථීදං? සම්මා දිට්ඨි සම්මා සංකප්පෝ, සම්මා වාචා සම්මා කම්මන්තෝ, සම්මා ආජීවෝ, සම්මා වායාමෝ, සම්මාසති, සම්මාසමාධි.
අයං ඛෝ සා භික්ඛවේ, මජ්ඣිමා පටිපදා තථාගතේන අභිසම්බුද්ධා චක්ඛුකරණී ඤාණකරණී උපසමාය අභිඤ්ඤාය සම්බෝධාය නිබ්බාණාය සංවත්තති.
ඉදං ඛෝ පන භික්ඛවේ, දුක්ඛං අරියසච්චං, ජාතිපි දුක්ඛා, ජරාපි දුක්ඛා, ව්‍යාධිපි දුක්ඛෝ, මරණම්පි දුක්ඛං, අප්පියේහි සම්පයෝගෝ දුක්ඛෝ, පියේහි විප්පයෝගෝ දුක්ඛෝ, යම්පිච්ඡං නලහති තම්පි දුක්ඛං, සංඛිත්තේන පඤ්චුපාදනක්ඛන්ධා දුක්ඛා,
ඉදං ඛො පන භික්ඛවේ, දුක්ඛසමුදයං අරියසච්චං, යායංතණ්හා පෝනෝභවිකා නන්දිරාග සහගතා තත්‍ර තත්‍රාභිනන්දිනී. සෙය්‍යථීදං? කාමතණ්හා භවතණ්හා, විභවතණ්හා.
ඉදං ඛෝ පන භික්ඛවේ, දුක්ඛනිරෝධං අරියසච්චං, යෝ තස්සා යේව තණ්හාය අසේස විරාග නිරෝධෝ චාගො, පටිනිස්සග්ගෝ, මුත්ති, අනාලයෝ.
ඉදං ඛෝ පන භික්ඛවේ, දුක්ඛ නිරොධගාමිනී පටිපදා අරියසච්චං:- අයමේව අරියෝ අට්ඨංගිකෝ මග්ගෝ, සෙය්‍යථීදං? සම්මාදිට්ඨි සම්මාසංකප්පෝ සම්මාවාචා සම්මාකම්මන්තෝ සම්මා ආජීවෝ සම්මා වායාමෝ සම්මාසති සම්මාසමාධි.
ඉදං දුක්ඛ අරියසච්චන්ති’ මේ භික්ඛවේ, පුබ්බේ අනනුස්සුතේසු ධම්මේසු, චක්ඛුං උදපාදි, ඤාණං උදපාදි, පඤ්ඤා උදපාදි, විජ්ජා උදපාදි, ආලෝකෝ උදපාදි.
තං ඛෝ පනිදං දුක්ඛං අරියසච්චං පරිඤ්ඤෙය්යන්ති’ මේ භික්ඛවේ, පුබ්බේ අනනුස්සුතේසු ධම්මේසු චක්ඛුං උදපාදි, ඤාණං උදපාදි, පඤ්ඤා උදපාදි, විජ්ජා උදපාදි, ආලෝකෝ උදපාදි.
තං ඛෝ පනිදං දුක්ඛං අරියසච්චං පරිඤ්ඤාතන්ති’ මේ භික්ඛවේ, පුබ්බේ අනනුස්සුතෙසු ධම්මේසු චක්ඛුං උදපාදි, ඤාණං උදපාදි, පඤ්ඤා උදපාදි, විජ්ජා උදපාදි, ආලෝකෝ උදපාදි.
ඉදං දුක්ඛ සමුදයං අරියසච්චන්ති’ මේ භික්ඛවේ, පුබ්බේ අනනුස්සුතේසු ධම්මේසු චක්ඛුං උදපාදි ඤාණං උදපාදි පඤ්ඤා උදපාදි, විජ්ජා උදපාදි, ආලෝකෝ උදපාදි.
තං ඛෝ පනිදං දුක්ඛසමුදයං අරියසච්චං පහාතබ්බන්ති’ මේ භික්ඛවේ, පුබ්බේ අනනුස්සුතේසු ධම්මේසු චක්ඛුං උදපාදි, ඤාණං උදපාදි, පඤ්ඤා උදපාදි, විජ්ජා උදපාදි, ආලෝකෝ උදපාදි.
තං ඛෝ පනිදං දුක්ඛසමුදයං අරියසච්චං පහීනන්ති’ මේ භික්ඛවේ, පුබ්බේ අනනුස්සුතේසු ධම්මේසු චක්ඛුං උදපාදි, ඤාණං උදපාදි, පඤ්ඤා උදපාදි, විජ්ජා උදපාදි, ආලෝකෝ උදපාදි.
ඉදං දුක්ඛනිරෝධං අරියසච්චන්ති’ මේ භික්ඛවේ, පුබ්බේ අනනුස්සුතේසු ධම්මේසු චක්ඛුං උදපාදි ඤාණං උදපාදි, පඤ්ඤා උදපාදි, විජ්ජ උදපාදි, ආලෝකෝ උදපාදි.
තං ඛෝ පනිදං දුක්ඛනිරෝධං අරියසච්චං සච්ඡිකාතබ්බන්ති’ මේ භික්ඛවේ, පුබ්බේ අනනුස්සුතේසු ධම්මේසු චක්ඛුං උදපාදි, ඤාණං උදපාදි, පඤ්ඤා උදපාදි, විජ්ජා උදපාදි, ආලෝකෝ උදපාදි.
තං ඛෝ පනිදං දුක්ඛනිරෝධං අරියසච්චං සච්ඡිකතන්ති’ මේ භික්ඛවේ පුබ්බේ අනනුස්සුතේසු ධම්මේසු චක්ඛුං උදපාදි, ඤාණං උදපාදි, පඤ්ඤා උදපාදි, විජ්ජා උදපාදි, ආලෝකෝ උදපාදි.
ඉදං දුක්ඛනිරෝධ ගාමිනී පටිපදා අරියසච්චන්ති මේ භික්ඛවේ, පුබ්බේ අනනුස්සුතේසු ධම්මේසු චක්ඛුං උදපාදි ඤාණං උදපාදි, පඤ්ඤා උදපාදි, විජ්ජා උදපාදි, ආලෝකෝ උදපාදි.
තං ඛෝ පනිදං දුක්ඛනිරෝධගාමිනී පටිපදා අරියසච්චං භාවේතබ්බන්ති’ මේ භික්ඛවේ පුබ්බේ අනනුස්සුතේසු ධම්මේසු චක්ඛුං උදපාදි, ඤාණං උදපාදි, පඤ්ඤා උදපාදි, විජ්ජා උදපාදි, ආලෝකෝ උදපාදි.
තං ඛෝ පනිදං දුක්ඛනිරෝධ ගාමිනී පටිපදා අරියසච්චං භාවිතන්ති’ මේ භික්ඛවෙ පුබ්බේ අනනුස්සුතෙසු ධම්මේසු චක්ඛුං උදපාදි, ඤාණං උදපාදි, පඤ්ඤා උදපාදි, විජ්ජා උදපාදි, ආලෝකෝ උදපාදි.
යාව කීවඤ්ච මේ භික්ඛවේ, ඉමේසු චතුසු අරියසච්චේසු, ඒවං තිපරිවට්ටං ද්වාදසාකාරං යථාභූතං ඤාණදස්සනං න සුවිසුද්ධං අහෝසි, නේවතාවාහං භික්ඛවේ, සදේවකේ ලෝකේ සමාරකේ සබ්‍ර‍හ්මකේ සස්සමණ බ්‍රාහ්මණියා පජාය සදේවමනුස්සාය අනුත්තරං සම්මා සම්බෝධිං අභිසම්බුද්ධෝ පච්චඤ්ඤාසිං.
යතො ච ඛෝ මේ භික්ඛවේ, ඉමේසු චතුසු අරියසච්චේසු ඒවං තිපරිවට්ටං ද්වාදසාකාරං යථාභූතං ඤාණදස්සනං සුවිසුද්ධං අහෝසි. අථා’හං භික්ඛවේ, සදේවකේ ලේකේ සමාරකේ සබ්‍ර‍හ්මකේ සස්සමණ බ්‍රාහ්මණියා පජාය සදේවමනුස්සාය අනුත්තරං සම්මා සම්බෝධිං අභිසම්බුද්ධෝ පච්චඤ්ඤාසිං.
ඤාණඤ්ච පන මේ දස්සනං උදපාදි, අකුප්පා මේ චේතෝ විමුත්ති, අයමන්තිමා ජාති, නත්ථිදානි පුනබ්භවෝති.
ඉදමවෝච භගවා අත්තමනා පඤ්චවග්ගියා භික්ඛු භගවතෝ භාසිතං අභිනන්දුන්ති. ඉමස්මිඤ්ච පන මේ වෙය්යාකරණස්මිං භඤ්ඤමානේ ආයස්මතෝ කොණ්ඩඤ්ඤස්ස විරජං වීතමලං ධම්මචක්ඛුං උදපාදි, යං කිඤ්චි සමුදයධම්මං සබ්බං තං නිරෝධධම්මන්ති.
පවත්තිතේ ච පන භගවතා ධම්මචක්කේ භුම්මා දේවා සද්දමනුස්සාවේසුං, එතං භගවතා බාරාණසියං ඉසිපතනේ මිගදායේ අනුත්තරං ධම්මචක්කං පවත්තිතං අප්පතිවත්තියං සමණෙන වා බ්‍රාහ්මණෙනවා දේවේන වා මාරේන වා බ්‍ර‍හ්මුනා වා කේනචි වා ලෝකස්මින්ති.
භුම්මානං දේවානං සද්දං සුත්වා චාතුම්මහාරාජිකා දේවා සද්දමනුස්සාවේසුං. ඒතං භගවතා බාරාණසියං .............ලෝකස්මින්ති.
චාතුම්මහාරාජිකානං දේවානං සද්දං සුත්වා තාවතිංසා දේවා සද්දමනුස්සාවේසුං, ඒතං භගවතා බාරාණසියං ............ලෝකස්මින්ති.
තාවතිංසානං දේවානං සද්දං සුත්වා යාමා දේවා සද්දමනුස්සාවේසුං, ඒතං භගවතා බාරාණසියං ..............ලෝකස්මින්ති.
යාමානං දේවානං සද්දං සුත්වා තුසිතා දේවා සද්දමනුස්සාවේසුං. ඒතං භගවතා බාරාණසියං ...........ලෝකස්මින්ති.
තුසිතානං දේවානං සද්දං සුත්වා නිම්මාණරතී දේවා සද්දමනුස්සාවේසුං, ඒතං භගවතා බාරාණසියං ...............ලෝකස්මින්ති.
නිම්මාණරතීනං දේවානං සද්දං සුත්වා පරනිම්මිත වසවත්තිනෝ දේවා සද්දමනුස්සාවේසුං. ඒතං භගවතා බාරාණසියං........ලෝකස්මින්ති.
පරනිම්මිත වසවත්තීනං දේවානං සද්දං සුත්වා බ්‍ර‍හ්මපාරිසජ්ජා දේවා සද්දමනුස්සාවේසුං. ඒතං භගවතා බාරාණසියං........ලෝකස්මින්ති.
බ්‍ර‍හ්මපාරිසජ්ජානං දේවානං සද්දං සුත්වා බ්‍ර‍හ්ම පුරේහිතා දේවා සද්දමනුස්සාවේසුං. ඒතං භගවතා බාරාණසියං........ලෝකස්මින්ති.
බ්‍ර‍හ්මපුරෝහිතානං දේවානං සද්දං සුත්වා මහා බ්‍ර‍හ්මා දේවා සද්දමනුස්සාවේසුං. ඒතං භගවතා බාරාණසියං........ලෝකස්මින්ති.
මහා බ්‍ර‍හ්මානං දේවානං සද්දං සුත්වා පරිත්තාහා දේවා සද්දමනුස්සාවේසුං. ඒතං භගවතා බාරාණසියං........ලෝකස්මින්ති.
පරිත්තාහානං දේවානං සද්දං සුත්වා අප්පමාණාභා දේවා සද්දමනුස්සාවේසුං. ඒතං භගවතා බාරාණසියං........ලෝකස්මින්ති.
අප්පමාණාභානං දේවානං සද්දං සුත්වා ආභස්සරා දේවා සද්දමනුස්සාවේසුං. ඒතං භගවතා බාරාණසියං........ලෝකස්මින්ති.
ආභස්සරානං දේවානං සද්දං සුත්වා පරිත්තසුභා දේවා සද්දමනුස්සාවේසුං. ඒතං භගවතා බාරාණසියං........ලෝකස්මින්ති.
පරිත්තසුභානං දේවානං සද්දං සුත්වා අප්පමාණසුභා දේවා සද්දමනුස්සාවේසුං. ඒතං භගවතා බාරාණසියං........ලෝකස්මින්ති.
අප්පමාණසුභානං දේවානං සද්දං සුත්වා සුභකිණ්ණකා දේවා සද්දමනුස්සාවේසුං. ඒතං භගවතා බාරාණසියං........ලෝකස්මින්ති.
සුභකිණ්ණකානං දේවානං සද්දං සුත්වා වේහප්ඵලා දේවා සද්දමනුස්සාවේසුං. ඒතං භගවතා බාරාණසියං........ලෝකස්මින්ති.
වේහප්ඵලානං දේවානං සද්දං සුත්වා අවිහා දේවා සද්දමනුස්සාවේසුං. ඒතං භගවතා බාරාණසියං........ලෝකස්මින්ති.
අවිහානං දේවානං සද්දං සුත්වා අතප්පා දේවා සද්දමනුස්සාවේසුං. ඒතං භගවතා බාරාණසියං........ලෝකස්මින්ති.
අතප්පානං දේවානං සද්දං සුත්වා සුදස්සා දේවා සද්දමනුස්සාවේසුං. ඒතං භගවතා බාරාණසියං........ලෝකස්මින්ති.
සුදස්සානං දේවානං සද්දං සුත්වා සුදස්සී දේවා සද්දමනුස්සාවේසුං. ඒතං භගවතා බාරාණසියං........ලෝකස්මින්ති.
සුදස්සීනං දේවානං සද්දං සුත්වා අකණිට්ඨකා දේවා සද්දමනුස්සාවේසුං. ඒතං භගවතා බාරාණසියං........ලෝකස්මින්ති.
ඉති’හ තේන ඛණෙන තේන මුහුත්තේන යාව බ්‍ර‍හ්මලෝකා සද්දෝ අබ්භුග්ගඤ්ජි.
අයඤ්ච දසසහස්සි ලෝකධාතු සංකම්පි, සම්පකම්පි, සම්පවේධි අප්පමාණොච උළාරෝ ඕභාසෝ ලෝකේ පාතුරහෝසි, අතික්කම්ම දේවානං දේවානුභාවන්ති.
අථ ඛෝ භගවා උදානං උදානේසි. “අඤ්ඤාසි වත හෝ කොණ්ඩඤ්ඤෝ: අඤ්ඤාසි වත හෝ කොණ්ඩඤ්ඤෝති. ඉතිහිදං ආයස්මතෝ කොණ්ඩඤ්ඤස්ස අඤ්ඤාකොණ්ඩඤ්ඤෝ” ත්වේව නාමං අහෝසීති.