ත්‍රිලක්ෂණ භාවනා ක්‍රමය

(1) අතීත භවයේ රූපයෝ අතීත භවයේ දී ම නිරුද්ධයහ. වර්තමාන භවයට නො පැමිණියෝ ය. එහෙයින් ඔහු අනිත්‍යයෝ ය. ඉපැදීම් බිඳීම් දෙකින් පෙළෙන බැවින් ද බිය විය යුතු බැවින් ද, බිය ගෙන දෙන බැවින් ද, දුක් වලට ස්ථාන වන බැවින් ද දුඃඛයෝ ය. සාරයක් නැති බැවින් අනාත්මයෝ ය.

(2) අනාගත භවයේ උපදනා රූපයෝ අනාගත භවයේදී ම නිරුද්ධ වන්නා හ. ඉන් මතු භවයකට නො යන්නාහු ය. එහෙයින් අනිත්‍යයෝ ය. ඉපැදීම්, බිඳීම්, දෙකින් පෙළෙන බැවින්ද, බිය විය යුතු බැවිත් ද, බිය ගෙන දෙන බැවින් ද, දුක් වලට ස්ථාන වන බැවින් ද, දුඃඛයෝ ය. සාරයක් නැති බැවින් අනාත්මයෝ ය.

(3) වර්තමාන භවයේ රූපයෝ වර්තමාන භවයේ ම නිරුද්ධ වන්නාහ. මතු භවයට නො යන්නාහු ය. එහෙයින් අනිත්‍යයෝ ය. ඉපැදීම්, බිඳීම්, දෙකින් පෙළෙන බැවින් ද, බිය විය යුතු බැවින් ද, බිය ගෙන දෙන බැවින් ද, දුක් වලට ස්ථාන වන බැවින් ද දුඃඛයෝ ය. සාරයක් නැති බැවින් අනාත්මයෝ ය.

(4) අධ්‍යාත්මික රූපයෝ අධ්‍යාත්මයෙහි ම බිඳෙන්නාහ. පිටතට නො යන්නාහ. එ බැවින් අනිත්‍යයෝය. ඉපැදීම් බිඳීම් දෙකින් පෙළෙන බැවිත් ද, බිය විය යුතු බැවින් ද, බිය ගෙන දෙන බැවින් ද, දුක් වලට ස්ථාන වන බැවින් ද දුඃඛයෝ ය. සාරයක් නැති බැවින් අනාත්මයෝ ය.

(5) බාහිර රූපයෝ බාහිරයෙහි ම නිරුද්ධ වන්නා හ. අධ්‍යාත්මයට නො එන්නා හ. එහෙයින් අනිත්‍යයෝය. -පෙ-

(6) ඖදාරික රූපයෝ ඖදාරිකත්වයෙන් ම බිඳෙන්නාහ. සූක්ෂ්ම බවට නො පැමිණෙන්නා හ. එහෙයින් අනිත්‍යයෝ ය. -පෙ-

(7) සූක්ෂ්ම රූපයෝ සූක්ෂ්මත්වයෙන් ම බිඳෙන්නා හ. ඖදාරිකත්වයට නො පැමිණෙන්නාහ. එහෙයින් අනිත්‍යයෝය. -පෙ-

(8) හීන රූපයෝ හීනත්වයෙන් ම බිඳෙන්නාහු ය. ප්‍රණීත බවට නො පැමිණෙන්නාහු ය. එහෙයින් අනිත්‍යයෝ ය. -පෙ-

(9) ප්‍රණීත රූපයෝ ප්‍රණීතත්වයෙන් ම බිඳෙන්නාහ. හීන බවට තො පැමිණෙන්නාහ. එහෙයින් අනිත්‍යයෝ ය. -පෙ-

(10) දූර රූපයෝ දුරෙහිම බිඳෙන්නාහ. ළඟට නො පැමිණෙන්නාහ. එහෙයින් අනිත්‍යයෝ ය. -පෙ-

(11) සන්තික රූපයෝ සමීපයෙහි ම බිඳෙන්නාහ. දුරට නොයන්නාහ. එහෙයින් අනිත්‍යයෝ ය. ඉපදිම් බිඳීම් දෙකින් පෙළෙන බැවින්ද, බිය විය යුතු බැවින්ද, බිය ගෙන දෙන බැවිද, දුකට ස්ථාන වන බැවින් ද දුඃඛයෝ ය. සාරයක් නැති බැවින් අනාත්මයෝ ය.

මෙහි “සාරයක් නැති බැවින් අනාත්මයෝය” යි කියන ලද්දේ පෙර කී ආත්ම ලක්ෂණය ඒවාට නැති බවය. ඒවා ආත්ම නො වන බවය. නාමයන් ද රූප සේ ම කලාප එකොළොසකට බෙදා ඒවා පිළිබඳ භාවනාව කළ යුතුය. මෙහි දෘෂ්ටි විශුද්ධි කථාවෙහි දැක් වූ පරිදි නාම සියල්ල ම විඥාන ධාතුව සැටියට ගෙන මෙසේ භාවනා කරනු.