4. සමතික්‍ර‍ම වශයෙන්

අඞ්ග සමතික්‍ර‍මය, ආරම්මණ සමතික්‍ර‍මය යි සමතික්‍ර‍ම ද්විවිධ වේ. (සමතික්‍ර‍ම නම් ඉක්මවීම ය.) සියලු ත්‍රික චතුෂ්කධ්‍යානික කර්‍මස්ථානයන්හි ඇත්තේ අඞ්ග සමතික්‍ර‍මය යි. විතර්‍කාදි අඞ්ගයන් ඉක්මැ ඒ අරමුණු කොටැ ම ද්‍විතීයධ්‍යානාදිය ලැබිය යතු බැවිනි. චතුර්‍ථ බ්‍ර‍හ්මවිහාරය යි කියන ලද උපේක්‍ෂායෙහි ඇත්තේත් අඞ්ගසමතික්‍ර‍මය යි. ඒ වනාහි මෙත්තාදීන් පිළිබඳ අරමුණෙහි සොම්නස ඉක්මැ ලැබිය යුතු බැවිනි. සතර අරූපාවචරයන් හි ඇත්තේ ආරම්මණ සමතික්‍ර‍මය යි. ආකාශ කසිණය හැර සෙසු පඨවි නව කසිණයන් අතුරෙන් කිසිවක් ඉක්මැ ආකාශානඤ්චායතනය ලැබිය යුතු වේ. ආකාශාදිය ඉක්මැ විඤ්ඤානඤ්චායතනය ලැබිය යුතු වේ එබැවිනි. සෙස්සෙහි සමතික්‍ර‍මයෙක් නැති. (මෙහි විස්තර මතු පහළ වන්නේ ය.)

මෙ සමතික්‍ර‍ම වශයෙන් කර්‍මස්ථාන විනිශ්චය යි.