මේ සත්ත්වයෝ සෑම කල්හි ම තමාගේ සතුරන් හා කලහයට නො එළඹෙති. ඔවුන් විනාශ කිරීමට ඔවුනට පීඩා කිරීමට තැත් නො කරති. විනාශයට හේතු වන රෝගාදී අන්තරායකට සතුරා මුහුණ පා සිටිනු දුටු කල්හි ද ඇසූ කල්හි ද මෙයින්වත් මොහු නැසේවා යි සිතති. දැන් නැසේදෝ දැන් නැසේදෝ යි සතුරාගේ විනාශය බලාපොරොත්තු වෙති. එය දක්නට කැමැත්තෙන් සිටිති. එසේ සිටින්නවුන් තුළ හට ගන්නා වූ අන්හු නැසෙත්වා යන සිත හා සමග පවත්නා වූ ද්වේෂ චෛතසිකය ව්‍යාපාද නමි. එය දස අකුසල කර්මපථ වලින් ද එකකි. මෙය බොහෝ සෙයින් තම හට වඩා බලවත් වූ සතුරන් සම්බන්ධයෙන් උපදී. දුබල වූ ද සම වූ ද බලවත් වූ ද මඳ වශයෙන් විරුද්ධත්වය ඇත්තා වූ සතුරන් ගැන ද උපදී. මෙය ද්වේෂයේ ම එක් අවස්ථාවකි. යම්කිසි කරුණක් නිසා අනිකකු කෙරෙහි පළමු ම හට ගන්නා නො සතුට ද්වේෂය යි. එය ක්‍ර‍මයෙන් මෝරන්නට පටන් ගනී. එසේ නැවත නැවත මෝරා හටගන්නා වූ ද්වේෂය සතුරා නසීවා යි සිතන තැනට පැමිණේ. එකල්හි එය ව්‍යාපාද යයි කියනු ලැබේ.
මේ ව්‍යාපාදය, මොහු මට පෙර වරද කෙළේ ය කියා ද, මොහු දැන් මට වරද කරමින් සිටින්නේ ය කියා ද, මොහු මෙසේ සිටියහොත් මෙසේ දියුණු වුවහොත් අනාගතයෙහි මට වරද කරන්නේ ය කියා ද තමා සම්බන්ධයෙන් තුන් ආකාරයකින් හටගන්නේ ය.
මොහු මාගේ මව්පිය අඹුදරු ආදීනට අතීතයෙහි වරද කෙළේ ය කියා ද, දැන් වරද කරමින් සිටින්නේ ය කියා ද, අනාගතයෙහි වරද කරන්නේ ය කියා ද තමාගේ ප්‍රිය පුද්ගලයන් සම්බන්ධයෙන් තුන් ආකාරයකින් හටගනී.
මොහු පෙර මාගේ සතුරනට අනුබල දුන්නේ ය කියා ද, දැන් මාගේ සතුරනට අනුබල දෙමින් සිටින්නේ කියා ද, අනාගතයෙහි මාගේ සතුරනට එක් වන්නේ ය අනුබල දෙන්නේ ය කියා ද, සතුරන් සම්බන්ධයෙන් තුන් ආකාරයකින් හටගනී. මේ කරුණු නවයට නවාඝාත වස්තුව ය යි ද කියනු ලැබේ.
මෙය සිත්හි හටගත් කල්හි ඒ සිතට බබලන්නට නො දෙන බැවින් සිත කිලිටි කරන බැවින් මෙයට චිත්තෝපක්ලේශය කැ යි කියනු ලැබේ. මෙය මරණින් මතු අපායට පමුණුවන්නා වූ පාපයක් බැවින් ස්වසන්තානයෙහි හටගන්නා නො දී සිත ආරක්ෂා කර ගනිත්වා!