පැවතීමට අනුබල දිය යුතු බවක් හෝ ආරක්ෂා කර ගත යුතු බවක් හෝ නැවත නැවත උපදවා ගත යුතු බවක් හෝ නැති බව අසංඛතට්ඨය නමි. කර්මාදි ප්‍ර‍ත්‍යයන්ගෙන් හටගන්නා වූ ස්කන්ධ වනාහි ගෙවි ගෙවී යන්නා වූ ද, දිර දිරා යන්නා වූ ද, සම්පූර්ණයෙන් ම බිඳී යන්නා වූ ද, ස්වභාවයෙන් යුක්ත වූවෝ ය. එබැවින් ස්කන්ධයන්ට ඇලුම් කරන්නා වූ ස්කන්ධ සහිතව වාසය කරන්නා වූ තැනැත්තා හට වැඩ බොහෝ වන්නේය. ශරීරයේ ගෙවී ගිය කොටස් නැවත ඇති කර ගැනීම සඳහා ද නිතර ම එයට ආහාර පානාදියෙන් අනුබල දිය යුතුය. වස්ත්‍ර‍වලින් වසා ගෙවල තබා ශරීරය ආරක්ෂා කළ යුතුය. එබැවින් සත්ත්වයා හට ස්කන්ධ පංචකය රක්ෂා කරනු සඳහා පවත්වනු සඳහා නැවතීමක් නැතිව ගණනක් නැතිව වැඩවල යෙදෙන්නට වන්නේ ය. ලෝකයෙහි වෙසෙන මනුෂ්‍යයන් විසින් නැවතීමක් නොමැතිව දිවා රාත්‍රී දෙක්හි කරන්නා වූ යම් වැඩ රාශියක් වේ නම් ඒ සියල්ල ම කරනුයේ මේ සඳහා ම ය. ආහාරපාන බේත් ආදියෙන් කොතෙක් අනුග්‍ර‍හ කළත් කෙසේ ආරක්ෂා කළත් අන්තිමේදී එය බිඳී යන්නේය. එබැවින් යහපත් වූ අලුත් ස්කන්ධයන් උපදවා ගනු සඳහා පවින් වැලකී සිටීමට ද, දානාදි නොයෙක් පින්කම් කරන්නට ද සත්ත්වයා හට සිදුවන්නේය. එසේ කොට අභිනවස්කන්ධ පංචකයන් උපදවාගත් කල්හි නැවතත් ඒ සඳහා වෙහෙසෙන්නට සිදුවන්නේ ය. ස්කන්ධයන්ට ඇලුම් කරන තාක් එහි අවසානයක් නැත්තේ ය.
නිරෝධාර්‍ය්‍ය සත්‍ය සංඛ්‍යාත නිර්වාණ ධාතුව වනාහි කර්මාදි යම්කිසි හේතුවකින් ප්‍ර‍ත්‍යයකින් හටගත් ධර්‍මයක් නො වේ. එය ඉපදීමක් නැතිව ම ඇත්තා වූ ධර්මයකි. නිර්වාණ ධාතුව ප්‍ර‍ත්‍යයෙන් නො හටගත් දෙයක් බැවින් ඉපදීමක් නැතිව ම ඇති දෙයක් බැවින් එහි ගෙවීමක් ද නැත. දිරීමක් ද නැත. බිඳීමක් ද නැත. ගෙවීම් දිරීම් බිඳීම් ඇත්තේ ප්‍ර‍ත්‍යයෙන් හට ගන්නා වූ ධර්මයන් කෙරෙහි ය. නිර්වාණය වනාහි අන්ධකාරයට විරුද්ධ ස්වභාවය වූ ආලෝකය මෙන් ද, උෂ්ණයට විරුද්ධ ස්වභාවය වූ ශීතලය මෙන් ද, දුකට විරුද්ධ ස්වභාවය වූ සැපය මෙන් ද උපදින දිරන බිදෙන ස්වභාවයන්ට විරුද්ධ ස්වභාවය වූ නූපදින නො දිරන නො බිදෙන ස්වභාවයකි. එය නො දිරා නො බිඳී සෑම කල්හි එක සේ පවත්නේ ය. එ බැවින් නිවනට පැමිණියා වූ පුද්ගලයා හට ඒ නිවනෙහි ගෙවී ගිය කොටස් නැවත ඇති කර ගැනීම සඳහා කළ යුතු කිසිවක් ද නැත්තේය. ඒ නිවන ආරක්ෂා කර ගනු සඳහා පවත්වාගනු සඳහා කළ යුතු කිසිවක් ද නැත්තේ ය. පරණ නිවන නැතිවී යන නිසා අලුත් නිවනක් ඇති කර ගැනීම සඳහා කළ යුතු කිසිවක් ද නැත්තේ ය. නිවනෙහි මේ පවත්වා ගැනීම සඳහා අලුත් කර ගැනීම සඳහා කළ යුතු කිසිවක් නැති බව නිරෝධාර්‍ය්‍ය සත්‍යයා ගේ අසංඛතට්ඨය යි.