සකෘදාගාමි ඵලයට පැමිණි යෝගාවචරයා තමාගේ මාර්ගය හා ඵලය ද ප්‍රහීණ ක්ලේශයන් ද, අප්‍රහීණ ක්ලේශයන් ද, නිර්වාණය ද ප්‍රත්‍යවේක්ෂා කොට අනාගාමී මාර්ගයට පැමිණ, කාමරාග ව්‍යාපාදයන් නිරවශේෂ කිරීමේ අදහසින් සංස්කාරයන් අනිත්‍ය - දුඃඛ - අනාත්ම වශයෙන් බලමින් වෙසෙන කල්හි, අනාගාමි මාර්ගයට පැමිණීමට තරම් විදර්ශනා ඥානය බලවත් වූ තියුණු වූ අවස්ථාවෙක දී ඒ යෝගාවචරයා හට සංස්කාරාරම්මණික මනෝද්වාරාවජනය ඉපිද නිරුද්ධ වීමට අනතුරුව පරිකර්මෝපචාර අනුලෝම වශයෙන් පහළ වන අනුලෝම ජවන චිතයට අනතුරුව නිවන අරමුණු කොට ගෝත්‍රභූ චිත්තය උපදනේ ය. එය නිරුද්ධ වනු සමග ම නිර්වාණය ප්‍රත්‍යක්ෂ වශයෙන් දැක කාම රාග ව්‍යාපාදයන් නිරවශේෂ ප්‍රහාණය කරන්නා වූ අනාගාමී මාර්ග චිත්තය උපදනේ ය. අනතුරුව දෙවරක් අනාගාමි ඵල චිත්තය ඉපිද භවාංග පතනය වේ. මෙතෙකින් යෝගාවචර තෙමේ අනාගාමී නම් වූ සවන ආර්‍ය්‍ය පුද්ගලයා වන්නේ ය. අනාගාමී මාර්ග වීථියේ සිත් පිළිවෙළ මෙසේ ය:
1. o මනෝද්වාරාවජ්ජනය
2. o පරිකර්ම ජවනය
3. o උපචාර ජවනය
4. o අනුලෝම ජවනය
5. o වෝදාන චිත්තය
6. o අනාගාමි මාර්ග චිත්තය
7. o අනාගාමි ඵල චිත්තය
8. o අනාගාමි ඵල චිත්තය
.. o භවාංග චිත්තය
කාම රාගය හා ව්‍යාපාදය අනාගාමි මාර්ගයෙන් නිරවශේෂයෙන් ප්‍රහාණය කරනු ලැබේ. අනාගාමි පුද්ගල තෙමේ රූපාරූප භවයෙක්හි මිස කාම භවයෙහි මතු නූපදින්නේ ය. ධ්‍යාන නො ලැබූ අනාගාමී පුද්ගලයා මරණාසන්නයෙහි හෝ රහත්ව පිරිනිවන් පාන්නේ ය. නො එසේ වී නම් ධ්‍යාන ලබා බ්‍රහ්ම ලෝකයෙහි උපදනේ ය. කාම ලෝකයෙහි ඉපදීමට හේතුවන කෙලෙස් ප්‍රහීණ බැවින් නැවත කාම ලෝකයෙහි ඉපදීමට හේතුවක් අනාගාමි පුද්ගලයාට නැත. රූප රාගය, අරූප රාගය, මානය, ඖද්ධත්‍යය, අවිද්‍යාව යන මේවා අනාගාමි පුද්ගලයාට ශේෂ ක්ලේශයෝය. චිත්තෝත්පාද වශයෙන් රූපරාග සහිත වූ දෘෂ්ටි වියුක්ත සිත් සතර ය. ඖද්ධත්‍ය සහගත සිතය යන අකුසල් සිත් පස අනාගාමි පුද්ගලයාට ශේෂ ය.